Bosicoon: de raaf
Schotse Hooglanders, de Heuvel, boommarters, de Bosbaan. Wat zijn eigenlijk echte iconen van het Amsterdamse Bos? In de rubriek 'Bosicoon' krijgen de iconen van het Bos een podium. In december 2023 is dat de raaf. Boswachter Peter geeft je een stoomcursus over deze bijzondere vogel.
De raaf (latijn: Corvus corax) lijkt qua kleur een vrij onopvallende vogel. Bekijk je de raaf met de juiste lichtval van dichtbij dan zie je een mooie groen-paars-blauwe glans op zijn verenkleed. De raaf is met een spanwijdte van 1.20 meter de grootste van de kraaiachtigen en komt voor op het gehele Noordelijke halfrond. Je zou het niet zo bedenken als je ze hoort, maar de raaf behoort, net als Bosicoon de gaai, tot de familie van de zangvogels.
Vogel met een reputatie
In sommige oude culturen had de raaf een goddelijke reputatie. De raaf werd vaak gezien als een alwetend wezen met voorspellende gaven en verschillende Noord-Amerikaanse volkeren zagen hem als schepper van de wereld. Toegegeven: wel een met een alter ego, want de raaf kon ook een goddelijke bedrieger zijn. De Viking-god Odin was altijd in gezelschap van twee raven die hem nieuws brachten van wat er in de mensenwereld gebeurde. De Egyptenaren gebruikten de raven als boodschapper en de Vikingen namen raven mee de zee op omdat ze hen de vaart naar nieuw land wezen.
Helaas voor de raaf veranderde dat in de middeleeuwen en hij werd gedegradeerd van goddelijk wezen tot brenger van ongeluk en ziekten. Men bestempelde hem tot een favoriet huisdier van heksen, noemde hem galgenvogel en was van mening dat hij een concurrent was van jagers. Het resultaat was dat de raaf in de jaren 40 van de vorige eeuw verdwenen was uit Nederland.
Slim en vooruitdenkend
Gelukkig denken we nu anders over de raaf. Vanaf 1969 werden enkele Duitse raven in de Nederlandse natuur geplaatst. Nu zijn er weer 200-220 broedparen in Nederland. Het Amsterdamse Bos is inmiddels ook een basis voor een aantal raven, na decennialange afwezigheid. Sinds een paar jaar broeden ze hier en brengen er hun jongen groot. Raven kunnen wel dertig kilometer vliegen naar de plek waar ze hun eten zoeken.
Met de komst van de wolf in Nederland is ook de mooie samenwerking tussen raven en wolven terug. Raven sporen een prooidier op, waarschuwen de wolven, die het vangen waarna de raven eten de restjes op. Meestal keren de vogels aan het eind van de dag weer huiswaarts.
Raven hebben een behoorlijk complex sociaal leven waarbij zelfs bondgenootschappen worden aangegaan om andere raven te overtroeven. Er zijn onderzoeken gedaan waarbij werd vastgesteld dat raven het cognitieve vermogen van een vier- tot zevenjarig kind hebben. Slimmeriken dus die raven.
Habitat en voortplanting
De raaf eet bij voorkeur aas maar ook insecten, zaden, vruchten en kleine zoogdieren. In Nederland leeft de raaf in bossen en maakt zijn nest hoog in een boom. Eind februari begint de raaf vaak al met broeden. Het duurt ongeveer 20 dagen voordat de eieren uitkomen en 5 à 6 weken later vliegen de jongen uit.
Header door Gregory Smith