Bosicoon: de eikenboom
Denk je aan het Amsterdamse Bos dan schieten al gauw enkele beelden te binnen. Schotse Hooglanders, de Heuvel, de Bosbaan, eekhoorns. In nieuwsbrief-rubriek 'Bosicoon' geven we de iconen van het Bos een podium. Deze keer richten we de spotlight op een omvangrijke zuurstofvoorziener: de eikenboom!
De eikenboom, een majestueuze en robuuste verschijning in de Nederlandse bossen, is meer dan alleen een boom. Het is een levend monument, een bron van leven en een symbool van de natuur die ons omringt. Deze iconische boom heeft door de eeuwen heen een speciale plaats ingenomen in ons landschap, onze cultuur en ons ecosysteem. Deze zomer duiken we dieper in de wereld van de eik en verkennen we zijn rol als ecosysteem en zijn onbewuste bijdrage aan ons bestaan.
Een wereld op zichzelf
De eikenboom is niet zomaar een boom; het is een levensgemeenschap op zich. Een enkele eik kan onderdak bieden aan meer dan 1000 verschillende organismen, waaronder alleen al 450 soorten insecten. Deze variatie aan leven, van insecten en schimmels tot vogels en zoogdieren, maakt de eik tot een belangrijk onderdeel van het Bos. Insecten zoals eikenbladrollers en eikenprocessierupsen voeden zich met het blad van de boom, terwijl vogels zoals spechten en mezen weer genieten van een diner bestaande uit de insecten die op de eik leven. Zelfs schimmels en mossen vinden een plaats op de stam en takken van de boom. Zo wordt van elk stukje van de boom geprofiteerd door ander leven. Dat is best bijzonder!
Benieuwd of je een aantal van deze organismen kunt waarnemen? Op 25 september organiseert het Amsterdamse Bos de Bioblitz! Tijdens dit event proberen wij een record aan waarnemingen te doen in het Bos. Doe je mee? Vergeet dan niet om even bij een eikenboom te stoppen.
Adem voor twee
We zijn ons allemaal wel bewust van het fenomeen: bomen produceren zuurstof. Maar hoe dit in werking gaat en zich verhoudt van boom tot persoon? Dat is misschien nog wel onbekend gebied. Zuurstof - essentieel voor het leven op aarde - wordt in grote hoeveelheden door bomen zoals de eik afgegeven tijdens het fotosyntheseproces*. Een volwassen eikenboom kan jaarlijks tot wel 100 kilogram zuurstof produceren. Om dit even in perspectief te brengen, in het Amsterdamse Bos staan naar schatting 25.000 eikenbomen en elke eikenboom heeft genoeg zuurstof voor twee volwassen mensen voor één jaar. De eikenbomen uit het Amsterdamse Bos produceren dus voor wel ruim 50.000 mensen (nog veel meer als je alle bomen meetelt dus!) zuurstof voor een jaar.
Naast de productie van zuurstof spelen eiken ook een rol in het vastleggen van koolstofdioxide, een broeikasgas dat bijdraagt aan de opwarming van de aarde. Door koolstofdioxide op te nemen en op te slaan in hun hout en bladeren, helpen eiken mee om klimaatverandering tegen te gaan. Deze bijdrage aan de zuurstofcyclus en het klimaat maakt de eik tot een van de meest waardevolle bomen in onze bossen.
De eikenboom is veel meer dan alleen een indrukwekkende boom. Het is een symbool van leven, diversiteit en duurzaamheid. Zijn rol als leefomgeving voor honderden soorten organismen en zijn bijdrage aan de productie van zuurstof maken de eik tot een waar Bosicoon. In een tijd waarin de natuur steeds meer onder druk komt te staan, herinnert de eik ons eraan hoe belangrijk het is om onze bossen en hun bewoners te koesteren en te beschermen.
*Fotosyntheseproces:Fotosynthese is een proces waarbij planten hun eigen voedsel maken. Ze gebruiken zonlicht, water en lucht om dit te doen. In de plantencellen zitten speciale deeltjes die chloroplasten worden genoemd, en daarin zit een groen stofje genaamd chlorofyl dat het zonlicht opvangt. Met dat zonlicht maakt de plant suiker, wat hij als voeding gebruikt, en hij geeft zuurstof af aan de lucht. Fotosynthese is belangrijk omdat het helpt om energie te geven aan bijna alles wat leeft op aarde.