Werkverschaffing
De jaren dertig waren jaren van crisis met hoge werkloosheid. Amsterdam had toen ruim 50.000 werklozen en de gemeente was naarstig op zoek naar werkverschaffingsprojecten. De aanleg van het Bos bood hiertoe een goede mogelijkheid met als financieel voordeel dat het rijk een deel van de loonkosten betaalde.
Werkverschaffing voor 20.000 man
Onder de leuze ‘Vijf jaar werk voor duizend man’ zette de gemeente Amsterdam werklozen in, bij de uitvoering van het Boschplan. De werkzaamheden stonden onder leiding van de Nederlandse Heidemaatschappij. Het werk zou uiteindelijk veel langer duren dan vijf jaar en alleen al tussen 1934 en 1940 werkten er 20.000 mensen in het Bos.
Tweede Wereldoorlog
Tijdens de Tweede Wereldoorlog werd de uitvoering van het werk op een lager pitje voortgezet, nog altijd onder toezicht door de Nederlandse Heidemaatschappij. De Duitse bezetter richtte op verschillende plekken werkkampen in. Bij de Ringvaart in de buurt van het gemaal kwam een kamp voor politieke niet-joodse gevangenen. En ten noorden van de Bosbaan een werkkamp voor Joden. Zij moesten sloten trekken in de Oeverlanden van de Nieuwe Meer. Tot ze op een dag in overvalwagens werden afgevoerd waarna er niets meer van hen is vernomen. Op verschillende plekken in het Bos werden Duitse geschutsopstellingen en zoeklichten gebouwd ter bescherming van het strategisch belangrijke Schiphol. Ten behoeve van het luchtdoelgeschut werden stroken jonge bosaanplant gekapt. Begrijperlijkerwijs werd tijdens de winter van ‘44/’45 eveneens veel hout gekapt door de hongerende stedelijke bevolking.
Laatste boom op 25 maart 1970
In de eerste jaren na de oorlog werd nog steeds in werkverschaffingsverband gewerkt door zogenaamde DUW arbeiders (Dienst Uitvoering Werken). Daarna namen aannemers het werk met grote machines over. In 1955 was ook het grondwerk voor het zuidelijke – het jongste - gedeelte van het Bos klaar. De laatste bomen werden op 25 maart 1970 ter gelegenheid van de nationale boomplantdag op de zuidelijke helling van de heuvel door schoolkinderen geplant.
De kruiwagen
Op de grote Speel Weide werd in 1980 een kruiwagen geplaatst. Als eerbetoon aan al die mensen die in de crisisjaren voor WO II in werkverschaffing hebben gewerkt aan het Boschplan en de Bosbaan. De kruiwagen is ontworpen door Leon van der Heijden uit Amsterdam en gemaakt van azobe hout. Het is een exacte kopie van de kruiwagen die werd gebruikt door de arbeiders.
Een plaquette vlak bij de kruiwagen vertelt de geschiedenis van de werkverschaffing op de ene kant en een afbeelding van een arbeider met kruiwagen op de andere kant.
Geschiedenis
1928 Besluit gemeenteraad van Amsterdam voor aanleg Amsterdamse Bos
1931 Boschplan (ontwerp van Cornelis van Eesteren en Jacoba Mulder)
1934 Start aanleg met het uitgraven van de Bosbaan
1947 Gemeenteraad geeft Bos de naam Het Amsterdamse Bos
1970 De laatste boom op de Heuvel (uitvoering Boschplan gereed)
1994 Beleidsplan Amsterdamse Bos
1999 en 2005 Aanleg Schinkelbos (uitbreiding Amsterdamse Bos)